Не пропуштајте!
Придружете се на Russia Beyond на Телеграм за повеќе есклузивни содржини
Божиќна елка 1913-1914
Централен државен архив на филмски и фотографски документи на Санкт Петербург/Russia in photoЖителите на СССР и на современа Русија се навикнати на тоа дека Нова година е најважниот зимски празник. Тие ја прославуваат бучно, често со голем број луѓе. Има многу храна, традиционални салати со мајонез, сендвичи со кавијар, мандарини и шампањско, а тука е и задолжителната видеочеститка на шефот на државата на телевизија, непосредно пред полноќ. Потоа следува веселба до зори, се пукаат петарди и се гледаат огномети. Русите се чудат на фактот што странците одат на спиење по полноќ (или воопшто не ја дочекуваат Новата година).
Сепак, треба да се каже дека обичајот на прослава на „најлудата ноќ“ се појавил дури во текот на триесеттите години од минатиот век. Советската влада одлучила да направи празник кој првенствено би бил за децата, со цел тие да можат да добија подароци. Покрај тоа, СССР на Нова година ѝ доделил и накитена елка, која претходно била главен атрибут на Божиќ. Постепено на празникот му се придружиле и сите возрасни граѓани, навикнати на голема прослава среде зима.
Со божиќна елка, 1911 година.
МАММ / МДФ / Russia in photoСпоред календарот на Православната црква Божиќ паѓа на 25 декември. Пред револуцијата и Црквата и државата го користеле истиот, јулијанскиот календар. Во 1918 година болшевиците преминале на грегоријанскиот календар, а Црквата останала на јулијанскиот, така што дошло до несоодветност, односно 25 јануари според црковниот календар е всушност 7 јануари според државниот календар (кај католиците ова несогласување не постои зашто тие одамна преминале на грегоријанскиот календар).
Божиќна елка 1909-1910 година.
МАММ / МДФ / Russia in photoБожиќ отсекогаш бил нешто повеќе од обична ноќна гозба. Овој ден се очекувал со големо нетрпение. Наспроти празниците се организирале „свјатки“ (поклади), односно бурни прослави и маскаради, кои потоа траеле уште две недели. Овој обичај има длабоки корени во минатото на словенските племиња.
На санка по мраз, Јусуповска градина, 1900 година.
МАММ / МДФ / Russia in photoЛев Толстој вака го опишува тој весел период во романот „Војна и мир“: „Слугите преправени во мечки, во Турци, во крчмари и во госпоѓи – и страшни и смешни – внесуваа студенило и веселба. Најпрво сите се туткаа во претсобјето, криејќи се еден зад друг, туркајќи се еден со друг во салата. На почетокот пееја срамежливо, а потоа сите повесело и посложно, за на крајот сè да се ореше од песни и од празнични игри“.
Маскарада во Јусуповската градина, 1900 година.
МАММ / МДФ / Russia in photoНаспроти Божиќ во многу градови се организирале добротворни базари.
Германски пазар (Немецкий рынок), Москва, 1910 година.
Карл Була / МАММ / МДФ / Russia in photoПред сè потребно било да се погрижат сите деца да добијат подароци. Градските власти често организирале доделување подароци за сиромашните и за незгрижените деца.
Деца на полициски службеници добиваат подароци за Божиќ, 1910-1912
Централен државен архив на филмски и фотографски документи на Санкт Петербург/Russia in photoКон крајот на 19 и на почетокот на 20 век станало модерно да се испраќаат божиќни честитки. Обично кон ова се пристапувало со целосна одговорност: честитките ги цртале познати сликари, тие благовремено се потпишувале и се носеле во пошта. Овој обичај беше задржан и во советскиот период.
„Честит Божиќ“, 1910-1912.
МАММ / МДФ / Russia in photoВажен потфат бил изборот на божиќното дрво. Благородниците ги испраќале слугите в шума, а луѓето од понискиот статус самите оделе да бараат елка.
На патека во елова шума, 1910 година.
Иван Авдонин / МАММ / МДФ / Russia in photoЖителите на градовите, пак, оделе на пазар да купат елка, што е случај и денес.
Продажба на божиќни елки во Екатериинската градина, 1913 година.
Карл Була / МАММ / МДФ / Russia in photoОд друга страна, не било лесно ниту да се довлечка од шума голема елка доколку човек нема своја кочија или не може да изнајми кочијаш.
Елката стаса, 1910-1913.
Георгиј Неситов / Архива на Александар Анатољевич Акилов / Russia in photoЕлката се китела во тајност од децата. Дури кога сè ќе било подготвено, возрасните со ѕвоно ги повикувале децата за да го видат ова божиќно чудо. И децата навистина биле воодушевени!
Деца со елка, 1910 година.
МАММ / МДФ / Russia in photoЕве како Лев Толстој во 1870 година го опишал Божиќ: „На Божиќ имаше прекрасна елка. Хана и јас со децата претходно обоивме ореви со златна боја, облекувавме кукли, лепевме кутивчиња и правевме цветови. Дјакови донесоа грст прекрасни украси кои нашите драги пријатели ги избрале со посебен вкус и со љубов. Преку ден сите се лизгавме на мразот... и бевме необично весели и среќни“.
Божиќна елка во Никољское, 1911 година.
Петар Веденисов / МАММ / МДФ / Russia in photo„Од дамнина кај Свентики со елките се постапуваше на овој начин. Во десет, кога децата ќе си заминеа, се палеше друга елка за младите и за возрасните, и сите се веселеа до зори. Постарите цела ноќ игра карти <...> Целото друштво вечераше в зори“, вака Борис Пастернак ја опишува прославата на Божиќ во едно благородничко семејство на почетокот од 20 век во царска Русија.
Накитена елка во станот на глумицата Вера Шувалова, 1911 година.
Александар Гринберг / МАММ / МДФ / Russia in photo„Елката дишеше со топлина и во неколку редови беше обвиена со светлечки низи, а покрај неа минуваа дами кои не учествуваа во танцот. Разговарајќи, шумолејќи со фустаните и газејќи се една со друга, тие правеа жив црн ѕид околу центарот во кој луѓето се вртеа во танцови двојки“, пишува Пастернак.
Божиќна елка 1912-1913 година.
Централен државен архив на филмски и фотографски документи на Санкт Петербург/Russia in photoКон подготовката на божиќната вечера се пристапувало мошне сериозно. Како и денес, намирниците се избирале и се купувале многу порано. Луѓето постеле строго до самата божиќна ноќ, а се омрсувале со шунка, со кавијар и со пити со различни филови.
Автопортрет во божиќна елка, 1910-1913
Георгиј Неситов / Архива на Александар Анатољевич Акилов / Russia in photoБожиќните ручеци и приеми се приредувале и по празниците, сè до Нова година.
Наспроти празничниот ручек, 1910 година.
МАММ / МДФ / Russia in photoБожиќ не се запоставувал дури ни на фронтовите. Руските единици секогаш имале свој воен свештеник. Во Првата светска војна во 1914 година во божиќната ноќ стивнале дури и борбените дејствија.
Божиќ на борбена положба. Молебен 1915 година.
Сергеј Корсаков / МАММ / МДФ / Russia in photoПри користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.
Претплатете се
на нашиот билтен!
Добивајте ги најдобрите стории на неделата директно во вашето сандаче