Не пропуштајте!
Придружете се на Russia Beyond на Телеграм за повеќе есклузивни содржини
Во текот на цели шеснаесет месеци во Втората светска војна Ленинград (денешен Санкт Петербург) мораше да се одржува во живот целосно опколен од германските и финските сили. Единствената врска на градот со остатокот од СССР беше остварувана преку „Патот на животот“ преку езерото Ладога, кој, сепак, не успеваше да ги задоволи сите потреби на големиот мегалополис.
Повеќепати преземаните обиди да се пробие опсадата на изгладнетиот Ленинград беа неуспешни, сè додека на почетокот на 1943 година не ѝ се насмевна среќата на Црвената армија. На 18 јануари, за време на операцијата „Искра“, советските сили на јужниот брег на езерото Ладога пробија копнен коридор долг 33 километри и широк само 11 километри, поврзувајќи го градот со остатокот од земјата.
Ленинград очајнички очекуваше воз со храна. Борбите сè уште не беа завршени, а советските градители ја започнаа изградбата на железничката пруга која официјално беше наречена „Патот на Победата“. Меѓутоа, на многумина им беше позната под друго име, како „Коридор на смртта“.
И по сите обиди, советската армија не успеа да го прошири ослободениот коридор, па само за поставување на железничката пруга можеше да се користи само тесен појас земја. Врз овој мочурлив и тешко прооден предел се пружаше поглед од Сињавските ридови, каде што се наоѓаше непријателот (Црвената армија ги зазеде дури во септември 1943 година) и го држеше коридорот под огнена контрола.
Работите почнаа на 22 јануари - само четири дена по пробивањето на опсадата, во услови на виулици и постојан артилериски и минофрлачки оган. „Снег до појас, мраз, а под снегот шлапка вода“, се сеќава командантот на 57-от железнички баталјон, мајор Јашченко: „Возилата не можеа да поминат. Користевме вреќи запленети од непријателот. Во нив истуравме земја од ископот и ја носевме на раменици до насипот на пругата. Користевме и санки. Приспособивме дури и некои германски колички за транспорт на земја. Направивме насип, а тој почна да се лизга во мочуриштето. Моравме најпрвин врз тресетот да ги поставиме балваните, па дури потоа да ја сипеме земјата. Денот не беше доволен, се работеше и ноќе“.
Покрај тоа, пругата требаше да се постави и преку реката Нева. На 24 јануари започна изградбата на мостот, ниско над водата и без премин за пловидба на бродови. Малку подоцна, 500 метри низводно, започна изградбата на уште еден мост, висок 8 метри, кој можеше да пропушта бродови.
Непријателските напади на мостовите беа редовна појава. Додека се обновуваше оштетениот мост, се користеше алтернативниот.
Првата композиција со храна пристигна во Ленинград веќе на 7 февруари. Возовите се движеа по мрак. Притоа испораките одеа во двете насоки. Имено, фабриките во градот кои продолжија да работат испраќаа на фронтот производи за воени цели.
Многу градежници, службеници и војници кои ја чуваа пругата наместо официјалниот назив претпочитаа да го користат неофицијалниот - „Коридор на смртта“. За време на изградбата, не помина ниту еден ден, а неколку десетици луѓе да не загинат од непријателски оган.
Луѓето гинеа дури и кога профункционира оваа важна логистичка рута. За да се минимизираат загубите, на пругата излегуваа жени со фенери кои, криејќи ја светлината од непријателот, ги предупредуваа машиновозачите на оштетувањата на пругата или на погоден воз кој се наоѓа напред.
Најопасниот дел од пругата беше 30-от километар, местото каде што завршуваше шумата и почнуваше полјана обрасната со ниски грмушки. На ова место советските возови беа видливи за непријателот како на дланка, што ги принудуваше машиновозачите да се наведнат.
„Работевме вака: поминувајќи низ шумата ќе достигневме голема брзина, а откако ќе излезевме на чистината, го затворавме дотокот на воздух“, се сеќава машиновозачот Василиј Елисеев. „За тоа време, јагленот во печката ќе се вжареше толку што немаше чад. Без чад и пареа возот одеше до следниот километар каде што почнуваше падина и композицијата тогаш јуреше уште неколку километри по инерција. Тогаш моравме да пуштиме пареа. Кога ќе ја видеа, фашистите веднаш отвораа оган. Моравме повторно да забрзаме до максимум, повторно да го затвориме дотокот на воздух и некое време да се движиме по инерција. Германците, откако ќе го загубеа својот ориентир, престануваа да пукаат додека целта повторно не се појавеше. А машиновозачот неуморно го повторуваше својот маневар, играјќи си со смртта“.
Пролетта покрај Германците се појави уште еден непријател - топењето на снегот. „Патот на Победата“ кој во зима беше изграден преку замрзнати мочуришта и потоци почна да тоне. Дење и ноќе работниците го поправаа железничкиот насип под непријателски оган, а возовите мораа да се движат низ водата речиси како амфибиски возила.
Ленинград веднаш ја почувствува користа што му ја донесе „Патот на Победата“. Една железничка композиција ќе донесеше во градот повеќе храна отколку што за 24 часа можеше да пристигне по „Патот на животот“ (преку езерото Ладога).
Од февруари 1943 година до крајот на опсадата во јануари 1944 година, по оваа пруга успешно поминаа 4.729 возови. 75% од целата стока испорачана во градот пристигна преку неа (25% пристигна преку езерото Ладога).
Откако во март 1944 година на ослободените територии повторно беше воспоставен поранешниот железнички сообраќај „Патот на Победата“ престана да функционира. Во текот на целиот период на експлоатација на пругата беа уништени околу 500 возови. Нешто помалку од двесте работници на железницата загинаа, додека бројот на градежници, војници и цивили кои ги загубија животите на пругата не може да се процени.
При користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.
Претплатете се
на нашиот билтен!
Добивајте ги најдобрите стории на неделата директно во вашето сандаче