Зошто во СССР за време на Втората светска војна се стрелани команданти на Црвената армија?

• Ве очекуваме на Телеграм-каналот https://t.me/rb_makedonija
• Вклучете го во пребарувачот „Show notifications“ (дозволи известувања) за нашиот сајт!
• Пријавете се на нашата неделна мејлинг листа

Катастрофалниот почеток на војната против нацистичка Германија го шокираше советското општество. Сите веруваа дека Црвената армија лесно ќе го запре и ќе го потисне непријателот на негова територија. Наместо тоа, војската трпеше тешки порази и постојано отстапуваше кон исток.

Некој мораше да одговара за неуспесите, така што во Вооружените сили веднаш почна „лов на вештерки“. Многу советски команданти беа уапсени и стрелани под обвинение за „кукавичлук“, „предизвикување паника“ и „напуштање на стратешките позиции без дозвола од командата“.

Најголем удар е зададен на командата на Западниот фронт, каде што во јуни и јули 1941 година Црвената армија беше поразена во битките за Бјалисток и Минск. Беа егзекутирани командантот на фронтот, началникот на штабот, началникот за врска, началникот на артилеријата, командантот на воздухопловните сили на фронтот и низа други команданти.

Генералите не беа репресирани само поради пораз на фронтот. Уште пред почетокот на војната беа покренувани постапки за нивно учество во „антисоветски заговор“, а смртни пресуди им беа изрекувани кога војната веќе беше во полн ек.

Највисоките чинови повеќето се репресирани во најтешкиот период за Советскиот Сојуз, т.е. во 1941 и 1942 година. По смртта на Сталин, сите стрелани команданти се рехабилитирани.

1. Началникот на штабот на Северозападниот фронт (пред војната на Северозападниот посебен воен округ), генерал-потполковник Петар Кљонов, уапсен е по неуспешниот обид на советските трупи да го запрат пробивањето на Вермахтот во балтичките држави на почетокот на војна.

Петар Кљонов

Public domain

Обвинет е за учество во „десничарска троцкистичка организација“ и „неактивност во раководењето со трупите на округот“. Стрелан е на 23 февруари 1942 година.

2. По поразот на главнината на силите на Западниот фронт во битките кај Минск и Бјалисток во летото 1941 година, уапсени се командантот на фронтот, генерал Дмитриј Павлов, и голем број високи офицери под негова команда. Сите се обвинети за „кукавичлук, самоволно напуштање на стратешките позиции без дозвола на врховната команда, за неактивност и хаос во командниот систем“.

Командири на Работничко-селанската црвена армија (РККА), 1940. Павлов е прв од лево.

Public domain

Павлов е стрелан на 22 јули 1941 година, заедно со својот началник на штабот генерал-мајор Владимир Климовски, началникот на фронтот, генерал-мајор Андреј Григорјев и командантот на 4-та армија Александар Коробков.

3. Началникот на артилеријата на Западниот фронт (пред војната - Западниот посебен воен округ), генерал-полковник Николај Клич, обвинет е за „криминална неактивност и небрежност, како резултат на што артилеријата на округот не беше подготвена за борбени дејствија, поради што во првите денови од војната најголемиот дел од артилеријата на Западниот фронт и муницијата падна во рацете на непријателот“. Стрелан е на 16 октомври 1941 година.

Генерал-потполковник Николај Клич

Public domain

4. По самоубиството на командантот на Военото воздухопловство генерал-мајор Иван Копец, што се случи на првиот ден од војната на 22 јуни 1941 година, на испразнетото место е поставен неговиот заменик, генерал-мајор на воздухопловните сили Андреј Тајурски.

Генерал-мајор на авијацијата Андреј Тајурски

Public domain

Меѓутоа, на 2 јули, Тајурски е сменет и обвинет за неисполнување на обврските, поради што трупите под негова власт претрпеа големи загуби во жива сила и материјални средства. Стрелан е на 23 февруари 1942 година.

5. Генерал-мајор Николај Гловацки, командант на 118-та дивизија, обвинет е за повлекување на трупите на другата страна на реката Велика за време на борбите за Псков во јули 1941 година, што ги извршил без писмена наредба од командантот на 41-та стрелечки корпус, генерал-мајор Иван Кособуцки.

Генерал-мајор Николај Гловацки

Public domain

Гловацки тврдеше дека добил усна наредба да го стори тоа, но Кособуцки не го потврди овој факт. Војсководецот е стрелан на 3 август истата година.

6. На почетокот на 1941 година, генерал-мајорот на авијацијата, пробниот пилот Александар Филин, остро го критикува раководството на советската воздухопловна индустрија, поради што еуапсен на 23 мај истата година.

Генерал-мајор на авијацијата, пробниот пилот Александар Филин со семејството, 1931. Фотографија на М. Калашников

Public domain

Обвинет е за „саботажа“ и „антисоветска агитација и пропаганда“. Филин е стрелан на 23 февруари 1942 година.

7. На самиот почеток на војната, 14-от механизиран корпус претрпе големи загуби во жива сила и техника за време на борбените судири на подрачјето на Брест и Кобрин. Поради оваа причина, на 8 јули е уапсен командантот на корпусот, генерал-мајор Степан Оборин.

Портрет на генерал-мајор Степан Оборин

Public domain

Осуден е на смрт и стрелан на 16 октомври 1941 година „за криминално небрежен однос кон службената должност што доведе до губење на персонал и имот“.

8. Доцентот на Артилериска академија „Ф. Е. Ѕержински“, генерал-мајор Макариј Петров, уапсен е на 30 јуни 1941 година за „антисоветизам“ и „учество во антисоветски воен заговор“.

Генерал-мајор Макариј Петров

Public domain

Осуден е на смрт со стрелање на 13 февруари 1942 година. Казната е извршена десет дена подоцна.

9. Заменик-началникот на штабот на Военото воздухопловство на Работничко-селанската Црвена армија, генерал-мајор на авијацијата Павел Јусупов, уапсен е на 17 јуни 1941 година, само пет дена пред почетокот на војната против нацистичка Германија.

Генерал-мајор на авијацијата Павел Јусупов

Public domain

Обвинет е за учество во антисоветска завера и стрелан на 23 февруари 1942 година.

При користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.