5 книги од Михаил Булгаков што треба да ги прочитате

Белата гарда („Белая гвардия“)

Сергеј Снешкин/„Нон-стоп продакшн“, 2012.

Дејството во првиот роман на Булгаков се случува во Киев, кој е дел од Руската Империја и е потопен во хаосот на Граѓанската војна по Болшевичката револуција. Во 1918 година градот сè уште не бил освоен од болшевиците и многу царски војници и благородници дошле тука. Ова е приказна за семејството Турбини, кое живее во немирни политички времиња. Нивната куќа е последното прибежиште на минатиот живот уништен од војната. Тие сè уште ги пречекуваат гостите и пијат чај, но светот се промени и луѓето различно реагираат на новите околности: едни стануваат предавници, други бегаат, а трети ќе се борат за живот или за смрт.

Ова е полубиографски роман, а семејството на Булгаков служи како прототип за многу негови ликови, додека куќата во која живеат Турбини е многу слична на куќата на Булгаков во Киев.

„Белата гарда“ беше објавена во 1925 година, а истата година Булгаков напиша драма според книгата. „Деновите на Турбини“ е името на драмата и таа стана една од најпоставуваните претстави во руските театри и пошироко. Иако во заплетот има антиболшевици, самиот Сталин ја сакаше претставата и ја гледаше неколку пати.

„Белешките на младиот лекар“ („Записки юного врача“)

Алекс Хардкасл/Big Talk Productions, 2012.

Млад лекар започнува да работи во едно зафрлено село. Тој е сè уште многу неискусен, но мора да се справи со многу сложени задачи: ампутации, трахеотомија и породување со вртење на бебето во матката. Книгата стана уште попопуларна откако беше направена серија со Даниел Редклиф во 2013 година.

Ова е всушност збирка на полуавтобиографски приказни, бидејќи Булгаков работеше како лекар многу години. По дипломирањето на медицинскиот факултет на Киевскиот универзитет, тој бил воен лекар за време на Првата светска војна, а потоа бил испратен во едно мало село во регионот Смоленск.

„Белешките на младиот лекар“ не го содржат расказот „Морфиум“, но тој често се третира како дел од овој циклус. Млад лекар ги наоѓа дневниците на еден пријател кој е зависник од морфиум. Друг биографски мотив од животот на Булгаков, кој за кратко време исто така имаше проблеми со морфиумот.

„Кучешко срце“ („Собачье сердце“)

Владимир Бортко/„Ленфильм“,1988

Во зората на советската држава, генијалниот московски хирург професорот Преображенски (неговиот прототип најверојатно бил чичкото на Булгаков) извршил научен експеримент. Фатил куче скитник и пресадил парче човечки мозок и тестиси. Како резултат, кучето добива човечка форма ... но станува пијаница и силеџија, иако совршено се вклопува во советското општество. Булгаков го иронизира фактот дека лошообразованите луѓе од поранешните „пониски класи“ одеднаш стануваат владејачка елита.

Приказната е напишана во 1925 година, но ракописот е конфискуван од државата. Сепак, книгата циркулираше во советската интелигенција преку самообјавени копии во шеесеттите години од минатиот век и беше вистинска сензација. „Кучешко срце“ официјално беше објавен за време на перестројката во 1987 година.

Приказната е многу популарна меѓу Русите, особено благодарение на нејзината филмска адаптација, што ја прави толку славна, што некои цитати од неа стануваат афоризми. 

„Театарски роман. Белешки на починатиот“ („Театральный роман. Записки покойника“)

Олег Бабицки, Јуриј Гољдин/„Центр телевизионного искусства“, 2002.

Московскиот писател и драматург му дозволува на гледачот да ѕирка зад завесите на театарскиот и литературниот живот во главниот град во триесеттите години на минатиот век. Тој оди во многу институции, нудејќи им свои дела за објавување или за поставување, но цензурата не одобрува ниту едно од нив.

Ова е уште едно полуавтобиографско дело на Булгаков. Во дваесеттите години од минатиот век се преселил во Москва и наскоро започнал да работи како драматург и театарски режисер. Неколку од неговите претстави имаа огромни успеси во московските театри, но другите беа забранети од советската цензура. Официјалните критичари го обвинуваа Булгаков за антисоветство и поради тоа што не можел да работи тој често имал финансиски проблеми.

Во „Театарски роман“ тој се потсмева на ексцентричните писатели и режисери, како и на службените лица вклучени во театарскиот процес. Булгаков ги преувеличува работите низ кои поминува, но сепак, за да игра безбедно, тој пишува дека сите настани се измислени.

„Мајсторот и Маргарита“ („Мастер и Маргарита“)

Владимир Бортко/„Ленфильм“, „Централ Партнершип“, 2005.

Двајца советски писатели шетаат во Москва кога ќе сретнат непознат човек, веројатно странец. Но, овој интелигентен човек е всушност самиот ѓавол. Многу чудни и мистериозни работи започнуваат да се случуваат во главниот град веднаш по неговото пристигнување. Воланд се однесува како да сака да им држи лекција на луѓето по морал и вистина.

Мајсторот пишува роман за Исус од Назарет и Понтиј Пилат. Поглавјата од овој роман се вклучени во книгата и постојат како метароман. Кога работата на животот на мајсторот станува критикувана и престанува да се објавува во новата антирелигиозна советска држава, тој полудува и заминува на психијатрија. За да го спаси, неговата сакана Маргарита решава да потпише договор со ѓаволот...

Се разбира, ова е најпознатата книга на Михаил Булгаков, како и книга со најмногу „ѓаволски работи“ во руската литература. Тој работел на неа од крајот на дваесеттите години од минатиот век до неговата смрт во 1940 година. Но, тоа беше објавено дури во 1966 година со огромни ревизии на цензурата. Експертите велат дека романот содржи многу биографски мотиви и аналогии. Најмногу изненадува тоа што сопругата на Булгаков, Елена, можеби соработувала со КГБ (и веројатно се согласила да го стори тоа за да го спаси сопругот од затвор). И тој го одразува ова во својата книга како договор со ѓаволот, кој, сепак, е оправдан со големата мисија - да ја спаси саканата личност.

При користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.