Кои се Сибирските Татари?

• Ве очекуваме на Телеграм-каналот https://t.me/rb_makedonija
• Вклучете го во пребарувачот „Show notifications“ (дозволи известувања) за нашиот сајт!
• Пријавете се на нашата неделна мејлинг листа

Татарите се втор по бројност народ во Русија (по Русите), ги има 4,7 милиони. Мнозинството Татари живеат во Република Татарстан во Поволжјето и соседните региони. Меѓу нив има околу половина милион автохтони староседелци на Сибир.

Како се нашле Татарите во Сибир?

Членови на уметнички ансамбл настапуваат во текот на празникот Сабантуј во близина на селото Јурт-Ора, Новосибирска област.

Александар Крјажев/Sputnik

На огромните сибирски простори заедно со Русите живеат разни автохтони етнички групи. Многу од нив припаѓаат на туранското семејство на народи. Предците на Сибирските Татари потекнуваат од различни турански племиња на Сибирскиот канат кој е формиран од остатоците на Златната Орда, а исчезнал во XVI век со доаѓањето на Русите.

Празникот Сабантуј во Томската област.

Таисија Воронцова/TASS

Жителите на Сибирскиот канат за себе не го користеле етнонимот Татари туку Нугај, Курдак и Кипчак (повеќе за тоа тука). Нивната државна религија бил исламот, како и кај мнозинството Татари.

Сибирските Татари своите населби ги нарекувале аули и јурти. На пример, селото Јурти-Константинови всушност значи „Куќата на Константинови“, а Аул-Бергул е село на брегот на езерото Бергул. Такви имиња може да се најдат во Тјуменската, Омската, Томската, Новосибирската, Курганската и Кемеровската област. Она што ги разликува од руските населби е џамија наместо православна црква и зелената боја на фасадата на куќите, која е традиционална за исламот.

Празникот Сабантуј во Алтајскиот крај. Татарската боречка вештина курјаш.

Кирил Кухмар/TASS

На почетокот со етнонимот Татари се нарекувале себеси само жителите на Казанскиот канат, кој настанал во Поволжјето, исто така во времето на распадот на Златната Орда, а бил припоен кон Русија во XVI век. Затоа Русите почнале да го користат тој етноним за многу турски народи кои живееле во Руското царство. Кумиците биле именувани како Кавкаски Татари, Алтајците станале Алтајски Татари, а жителите на Западен Сибир станале Сибирски Татари.

На кој јазик зборуваат Сибирските Татари?

За време на прославата на 26 Алтајски сабантуј.

Кирил Кухмар/TASS

Јазикот на Сибирските Татари е предмет на дискусија во научните кругови. Повеќето лингвисти сметаат дека тоа е дијалект на татарскиот јазик, но има и научници кои го издвојуваат како посебен јазик.

Институтот за лингвистика на Руската академија на науките го дефинира јазикот на сибирските Татари како „збир на дијалекти вообичаени во Западен и Јужен Сибир и обединети во три групи: тоболско-иртишки, барабински и Томски дијалект“.

За време на прославата на 26 Алтајски сабантуј.

Кирил Кухмар/TASS

Во рамките на овие групи исто така има многу дијалекти. Поради меѓусебното растојание на населбите, сите овие дијалекти и дијалекти се формирале независно едни од други.

Описменувањето на целокупното население на земјата започна дури во советската ера и Сибирските Татари на училиште го учеа казанскиот татарски јазик (заедно со рускиот, се разбира).

Сабантуј во Омск, 2015.

Дмитриј Феоктистов/TASS

Затоа денес говорители на стариот сибирско-татарски јазик може да се најдат можеби само во некои многу тешко достапни села.

Која вера ја исповедаат Сибирските Татари?

Сибирските Татари, како и Татарите од Поволжјето, се претежно сунитски муслимани. Меѓутоа, покрај верските, тие имаат и народни празници посветени на култот на природата.

На празникот се организираат различни натпревари. Домаќинките се натпреваруваат која ќе стигне на целта со кофи полни со вода.

Алексеј Шчукин/TASS

Сибирските Татари го одбележуваат празникот на доаѓањето на пролетта Амал или Емел (попознат како Навруз). Тој се паѓа на 21 март, на денот на пролетната рамноденица.

Жири дава оцена на подготвените јадења на празникот Сабантуј, Јурт-Ола, Новосибирска област.

Александар Крјажев/Sputnik

Некои Сибирски Татари кои живеат покрај бреговите на реките го зачувале обичајот на пролетното „испраќање на мразот“. Тие го одбележуваат тој настан така што прават мала кукла, ја ставаат во чамец и ја пуштаат да оди по реката.

Сибирски Татарки од Енисејската и Томската губернија.

Public domain

Главниот празник во годината што го слават сите Татари е Сабантуј, „празникот на плугот“, посветен на работите на поле.

При користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.