5 руски филмови кои го освоија светот

Филмот „Андреј Рубљев“.

Филмот „Андреј Рубљев“.

РИА Новости
„Руска реч на македонски“ ви ги претставува петте филмови на советската кинематографија на кои и до ден денешен се сеќаваат на Запад.

Оклопникот Потемкин (1925)

Тешко е да се замисли дека најнаградуваниот филм не само на советско, но и на светско ниво (на водечкиот сајт за рецензии Rotten Tomatoes филмот е со највисока оценка - 100% позитивни критики), до педесеттите години од минатиот век бил забранет во Англија, а до 1978 година се прикажувал во кината во категоријата Х, која се однесува на порнофилмовите. Гебелс велел дека филмот на Сергеј Ејзенштејн, кого списанието The New Yorker го нарекува „првиот модернист во светската кинематографија“, е најсилниот пропагандистички филм кој некогаш го гледал, и велел дека за малку не станал комунист, откако го изгледал. Кога во 2005 година „Оклопникот Потемкин“ беше пуштен во британските кина, весник London Evening Standard напиша: „На кого му треба Аватар во 3Д кога постои вакво нешто?“

Покрај идеолошката сила и храброст со која Ејзенштејн го прикажувал апсолутно шокантните за тогашниот гледачот сцени на насилство, режисерот им ја оставил на следните генерации својата иновативна монтажа. Неговиот принцип се гледа и во „Кум“ на Копола, и во „Недопирливите“ на Де Палма, а познатата сцена на егзекуцијата на скалите во Одеса е практично репродуцирана кај нив.

Филмот толку често е нарекуван најдобар во историјата на кинематографијата (вклучувајќи ги и Орсон Велс, Били Вајлдер и други титани на режијата на САД) што тој станува синоним за новаторство и за мерило за добар вкус.

Жеравите летаат (1957)

Снимен 4 години по смртта на Сталин, филмот на Михаил Калатозов се дистрибуира во САД од страна на Warner Brothers во 1960 година, по победата на фестивалот во Кан - тоа е единствениот советски филм, награден со „Златна палма“. Критиката била погодена од „сеопфатната одвратност од војната, непостоењето географски и политички граници, и од непостоењето на сталинска пропаганда“.

Навистина, приказната за Вероника, која решава да го напушти својот сопруг, кого не го сака, и да се сеќава на саканиот од младоста, кој загинува во војната, е апсолутно интернационална и е раскажана искрено. Филмот и во моментов предводи на сите топ-листи за најдобри филмови за војната.

И овој филм влијае на изразните средства во кинематографијата. Двократниот добитник на „Оскар“ Хаскел Векслер признава дека сите вештини ги стекнал од снимателот на филмот Сергеј Урусевски и ги повторува неговите методи по 20 години.

Андреј Рубљов (1966)

Филмот на Андреј Тарковски за животот на иконописецот од XV век има сложена судбина. Независно од барањето од организаторите на фестивалот во Кан, советските чиновници одбиваат во 1967 година да го испратат делото, и како замена го испраќаат “Војна и мир“. „Рубљов“ е прикажан во Кан дури по три години, пред затворањето на фестивалот и надвор од натпреварувачката програма, но сепак добива ФИПРЕСИ. Во 1971 година во СССР излегува цензурирана верзија и во првата сезона се продадени речиси три милиони билети. Друга верзија, каде Columbia крати 20 минути, овој пат од комерцијални причини, е прикажана во САД во 1973 година, кратењето не било од полза за филмот и рецензиите во весниците биле не многу позитивни. Во средината на деведесеттите години од минатиот век на ДВ излегува оригиналната, 205-минутна верзија на Тарковски (купена од Мартин Скорсезе додека бил во СССР), и филмот почнува нов живот.

Сигурно заради темата, местото и времето на дејствието филмот и сега е актуелен. Филмски дејци од различни генерации и со различни вкусови го засакале. На пример Ингмар Бергман велел дека „никој друг не се чувствува така природно во светот на илузиите како Тарковски“.

Војна и мир (1966)

Можеби екранизацијата на Толстој никогаш немаше да се случи доколку во 1959 година во СССР не беше прикажана американската верзија на „Војна и мир“ на Кинг Вајдор. Дури потоа било одобрено снимањето на филмот, кој неофицијално се смета за најскап во историјата на кинематографијата: ниту едно холивудско студио не би се одлучило на снимање од пет години и на масовна сцена од 120 илјади лица во кадар со учество на армијата.

Поделена на два дела, 6-часовната „Војна и мир“ станува не само првиот советски филм кој добил „Оскар“ за најдобар странски филм, но е и најдолгиот.

Во 1969 година, кога „Војна и мир“ излегува на американските екрани, еден од највлијателните критичари Роџер Еберт пишува дека советскиот режисер успеал да направи најдобар епски филм во историјата, подобар и од врвниот во овој жанр – „Однесено со виорот“.

Ежето во магла (1975)

10-минутниот анимиран филм на Јуриј Норштејн за залутаното во магла еже кое тргнува на гости кај својот пријател мечето, е толку популарен во Америка, што на него е посветен фрагмент од осмата сезона на серијата „Семеен тип“ (Family Guy). Во овој извадок херојот се исмејуваа на Американците, кои измислиле да прават плескавици од месо на еж.

Оваа исмејување на самите Американци со нивната способност секое уметничко дело да го претворат во хамбургер чинеше скапо. А тоа што е избран токму „Ежето во магла“, покажува колку се добри креаторите на серијата и колку е популарен овој цртан филм.

За филозофската смисла на краткометражното дело на Норштејн се напишани трактати на многу јазици. За егзистенцијалната осаменост и ужасот на секојдневните работи кои стекнуваат морбидна карактеристика при одредена гледна точка. Оваа година The Telegraph го стави на 19 место на листата за „Најдобар детски филм“. Значи, кога денешните руски родители се жалат дека нивните деца гледаат „сурови“ холивудски анимирани филмови, на нив може да им се одговори дека западните гледаат руски. Поточно, еден руски анимиран филм, кој, на свој начин, е толку суров.

 

При користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.

Овој веб-сајт користи колачиња. Кликнете овде за да дознаете повеќе.

Прифати колачиња