Не пропуштајте!
Придружете се на Russia Beyond на Телеграм за повеќе есклузивни содржини
Дружењето со пријателите на некоја социјална мрежа денес не претставува речиси никаков проблем. А, во 1998 година изумот на основачот на компанијата ABBYY Давид Јан (државјанин на Русија, роден во Ереван, од татко Кинез и мајка Ерменка) практично ја отвори вратата на новиот свет. Тој го изуми џебниот компјутер Sybiko со кој може да се игра, да се комуницира, нешто меѓу Фејсбук, Тиндер и Вотсап. Имаше сопствен оперативен систем и апликација, а ваквите уреди можеа да формираат динамична мрежа. Во Соединетите Американски Држави за само неколку месеци беа продадени 250.000 од овие уреди.
Антивирусни програми денес постојат практично на секој уред. Но, на почетокот на деведесеттите години од минатиот век, изложеноста на штетни програми претставуваше сериозна закана за компјутерите. Во 1993 година Игор Данилов, вработен во научно-производственото здружение „Ленинец“, ја создаде програмата Dr. Web, која за првпат во историјата можеше не само да ги открие, ами и да ги елиминира полиморфните вирус кој шифрираше свој код со инфицирање на датотеките. Во 1996 година рускиот антивирус на споредбеното тестирање беа идентификувани 100% од овие вируси. Неговиот хеуристички анализатор, кој користи различни показатели за идентификување опасни програми, сè уште непознати за антивирусот, успешно ја препозна „заразара“.
Инженерот Алексеј Пажитанов во 1984 година се обиде да ги „префрли“ во компјутер фигурите „тетрамино“. Играта беше унапредена и програмирана за компјутерот Електроника 60. На почетокот Тетрис изгледаше прилично примитивно. Фигурите беа направени од текстуални знаци како што се загради и цртички. Нешто подоцна младиот програмер Вадим Герасимов направи игра за Ај-Би-Ем компјутери во формата што веќе на сите им е позната. „Тетрис“ кој одеше од рака на рака на дискети, стана хит меѓу програмерите во СССР, а набргу и пошироко.
Кај лицата што страдаат од глауком се зголемува очниот притисок, што доведува до намалување на острината на видот. А тоа, за жал, може да доведе до слепило. Иновативниот метод на борбата против оваа болест ја осмисли офталмологот Свајтослав Фјодоров. Тој во 1973 година изведе операција при која формираше пат за одлив на интрокуларната течност. По непенетрирачката длабока склеректомија, притисокот постепено се враќаше во нормала, а дејството врз очниот нерв се намалува. Методот на Фјодоров денес се користи ширум светот, и понатаму се смета за еден од најнеинвазивните и најефикасни во лекувањето глауком.
Во 1968 година инженерот Арсениј Горохов патентираше уред за програмирање, прототип на современиот личен или персонален компјутер кој се нарекуваше „интелектор“. Уредот беше наменет првенствено за изработка сложени инженерски цртежи. Имаше тастатура, системска единица и монитор. Но, во научно-истражувачкиот институт во кој работеше Горохов, неговиот изум не беше удостоен со внимание, со оглед на тоа што беше оценет како премногу едноставен за да може да функционира. Она што го добил од патентот, според самиот изумител, било задоволство и награда од 50 рубли. А, премногу едноставната идеја, како што било кажано, неколку децении подоцна стана толку вообичаена работа, со оглед на тоа што речиси секој има компјутер.
Природното зрачење се состои од различни бранови, секој со своја фреквенција и фази. За негов рамномерен тек создадени се посебни структури од неколку полупроводнички материјали со различна спроводливост и одбивање. Жорес Алфјоров и неговиот американски колега Херберт Кремер независно еден од друг работеле на нивниот изум. Во 1969 година советските научници успеаја да создадат ласер заснован на полупроводнички хетероструктури кој можеше континуирано да работи на собна температура. Двајцата научници во 2000 година ја добија Нобеловата награда за физика. Денес, разговарајќи по телефон или гледајќи филм на ДВД, го користиме изумот на Алфјоров во секојдневниот живот.
Во 1961 година „Восток 1“ во кој беше Гагарин стана првото вселенско летало со човечки екипаж. Според планот, летот требаше да биде целосно автоматски. Но, космонаутот имаше на располагање уреди кои му овозможуваа да вклучи рачна контрола, по отворање на плик со дигитален код. Практично, пилотираната космонаутика и денес е прилично релативен поим. За разлика од „земните“ пилоти, космонаутите, иако го следат текот на летот и состојбата на бродот, интервенираат само по потреба, како рачно забавување, корекција на орбитата или на слетувањето, како на американски „шатл“.
Развојот на атомската енергија во педесеттите години од минатиот век овозможи создавање мразокршач кој, без дополнување гориво, можеше да пробива пат за конвоите бродови по должината на Северниот морски пат во текот на целата сезона на пловидбата. За време на почетокот на изградбата на мразокршачот „Ленин“ тоа беше првиот цивилен брод на светот на нуклеарен погон. Во служба влезе во 1959 година и веќе во првите години предводеше неколку стотина бродови низ мразот. Дури во 1989 година „Ленин“ засекогаш запре во Мурманск.
Кодното име на првиот вештачки Земјин сателит беше ПСА 1 (Простейший спутник-1), односно „Најједноставен сателит 1“. Топката со антени, меѓутоа, беше комплетен научен инструмент кој го истражуваше минувањето на радиобрановите низ јоносферата, ја определуваше густината на горните слоеви на атмосферата при забавувањето и ги проверуваше условите на работата на опремата за време на лансирањето во орбитата и во вселената. Развиен од страна на група советски научници (под раководство на Сергеј Корољов и Михаил Тихонравов) и лансиран во орбитата на 5 октомври 1957 година, апаратот е сфатен во наједноставна смисла, човештвото конечно зачекори во вселената.
Првиот експеримент со космичка исхрана беше спроведен во текот на летот во вселената на кучето Лајка од 1957 година. За Лајка беше обезбедена автоматска хранилка со влажна храна. Во текот на летовите на Јуриј Гагарин и на Герман Титов, истражувањата исто така опфаќаа и потреба за храна. Јадењата за космонаутите се полнеа во туба и беа пакувани во херметички затворени кеси. Расфрланите трошки и капки можеа да бидат опасни. Како што излезе, дури и релативно ниската потрошувачка на енергија во бестежинската состојба, потребни беа најмалку 2.800 калории дневно.
Во технолошката трка СССР можеше да ги престигне Соединетите Американски Држави неколку децении порано. Десет години пред Америка да ја демонстрира првата комуникација меѓу компјутерски сервери, воениот инженер кибернетичар Анатолиј Китов, во 1959 година, го осмисли проектот за создавање единствена мрежа на компјутерски центри. Практично понуди модел на Интернет. Машините би ја управувале советската економија, притоа без никакви документи, на оддалеченост. Меѓутоа, за оваа, како и за идејата за слична мрежа што во 1962 година ја предложи кибернетичарот Виктор Глушков, не постоеше разбирање. А, Интернетот всушност стаса во постсоветска Русија од странство.
Принципот на работата на ласерот на почетокот од 20 век го предвидел Алберт Ајнштајн. Меѓутоа, први го применија советските научници. Во 1939 година Валентин Фабрикант претпостави дека може да добие константно електромагнетно зрачење и да создаде насочен сноп светлина. Неговата работа ја продолжија Александар Прохоров и Николај Басов и успеаја први во светот да создадат генератор на постојани електромагнетни бранови. Советските научници во 1964 година ја добија Нобеловата награда за ова достигнување. Заедно со нив лауреат стана и американскиот физичар Чарлс Таунс, кој спроведе слични независни истражувања.
Фактот што енергијата од делбата на атомот може да се користи за мирнодопски намени научниците го сфатиле уште во времето на развојот на атомската бомба и со разработка на производство на збогатен ураниум. Идејата на академикот Пјотр Капица од 1945 година ја презеде Игор Курчатов. Првата нуклеарна електрана во Обинск беше пуштена во работа во јуни 1954 година. Реакторот кој како гориво користи збогатен ураниум работеше на парна турбина и генератор кој произведуваше електрична енергија со силина од пет мегавати. Принципот на работа се покажа мошне успешно, така што понатаму во идните нуклеарни електрани главно беше повторуван со некои технички подобрувања. Нуклеарката во Обинск работеше без никакви дефекти цели 48 години.
Историчарот и лингвист Јуриј Кнорозов кој се занимаваше со мајанскиот јазик, одлучи да го дешифрира. Тоа беше речиси невозможна задача, со оглед на тоа што немаше преведени текстови кои би помогнале да се разберат хиероглифите. Кнорозов за таа цел користеше 29 хиероглифи кои во 16 век го има запишано монахот Диего де Ланда и откри дека на секој знак му одговара слог. Тој успеа да ги преведе зачуваните ракописи, а првите резултати ги претстави во 1952 година. Подоцна методот за дешифрирање на древните текстуални системи што ги создаде Кнорозов овозможи разбирање и на други системи на писмо.
Ортопедите сметаат дека методот на Гаврил Илизаров е она со кое е започнат современиот развој на оваа област во медицината. Во 1951 година лекарот во областната болница во Курган смисли метод на спојување и продолжување коски, конструкција од неколку прстени и шипки која се става на екстремитетот, а потоа наизменично се провлекуваат игли. Првиот пациент беше на нозе за една недела. На сличен начин, апаратот на Илизаров помагаше за продолжување на екстремитетите: коскеното ткиво на овој начин растеше за време на раздвојувањето на прстените. Овој метод од осумдесеттите години се користи во странство.
Патентот за автоматска дигитална машина за сметање на дописниот член на Академијата на науките Исак Брук и на инженерот Башир Рамеев, регистриран во декември 1948 година, излезе дека е еден од најважните настани во ерата на компјутерите. Пронајдокот на советските инженери користеше бинарен систем. Нивната машина речиси истовремено со британската EDSAC стана еден од првите модерни компјутери кај кои програмата се чуваше во меморијата на уредот. Освен тоа, се користеше бинарен систем за пресметка. Во 1952 година во употреба влезе првата советска електронска машина за пресметување, шест месеци пред американската EDVAC.
Производството на советските фасетирани чаши започнало на 11 септември 1943 година. Се верува дека Вера Мухина, авторката на скулптурата „Работникот и колхозницата“ била во групата која работела на овој проект. Страните на каленото стакло му давале дополнителна цврстина и ја олеснувале употребата во машината за миење садови. Бројот на фасети можел да варира од 10 до 20. Чашата со 16 страни се сметала за „класичен“ примерок. Исто така, фактот што се знаело дека обемот на чашите со фасети е 200 грама, а една рамна чаша била 250, исто така било корисно во секојдневната употреба. Чашите станаа еден од најуспешните примери на советскиот индустриски дизајн.
Замената на срце со апарат што го има направено човек, беше една од најтешките задачи во медицината. Во 1937 година Владимир Демихов, уште како студент на трета година, го создаде првото вештачко срце на светот. Компактната пумпа со вентили и со електромотор овозможуваше циркулација на крвта. Со негова помош кучето врз кое беше вршен експериментот остана во живот подолго од два часа. Демихов ја објави првата во светот тематска монографија посветена на трансплантација на виталните органи во текот на експериментот. Подоцна беа осмислени уреди кои на пациентите им овозможуваат да живеат до пресадување на срце од донор.
Во јануари 1930 година беше лансиран изумот на Павел Молчанов за собирање податоци за атмосферата. Балон исполнет со водород го носеше радиоапаратот со кратки бранови. Неговите сигнали се пренесуваа на специјални запчести чешли со стрелки. Како што се мрдаше стрелката од еден заб на друг, така се менуваше сигналот. Сличен модел во исто време беше осмислен и во Франција. Современите радиосонди можат да достигнат висина и до 50 километри, пренесувајќи податоци за притисокот, за релативната влажност, за брзината и за правецот на ветрот. Освен во метеорологијата, се применуваат и во авијацијата, во енергетиката, во земјоделството и во системите ГЛОНАСС.
Физичарот Алексеј Соколов во 1903 година претпостави дека јоните влијаат на здравјето на луѓето и дека неговата голема концентрација во воздухот може да има терапевтски ефект. А, бизофизичарот Александар Чижевски пронајде начин да го „оживее“ воздухот во просториите, спроведувајќи ги првите експерименти во 1927 година. Неговиот емитер на негативни аеројони потсетуваше на мрежест лустер со многу зашилени иглички, споен со негативен пол на извор со висок напон. Кога ќе се вклучи, лустерот на Чижевски емитува електрони кои се поврзуваат за молекулите на кислородот. Така воздухот во просторијата станува свеж. Дене јонизаторите ставаат во мали кутии.
Лекарот Василиј Сутугин во 1865 година забележал дека крвта може да се конзервира на тој начин што од неа прво ќе се отстрани протеинот фибрин за таа да не се згрутчува. Со развојот на оваа идеја се продолжило во 20 век. Во 1926 година во Москва започнал со работа Институтот за трансфузија на крв. Се занимавал со проблемите на подготовка на крв, создавање серум и замена на крвта кај луѓето на кои тоа им е потребно. Во 1932 година во Санкт Петербург била отворена првата банка за крв во светот која се занимавала со нејзино собирање од донори и со нејзино складирање. Лекарите Антонин Филатов и Николај Карташевски предложија конзервираната крв да се раздвои на плазма и на црвени крвни зрнца, што и понатаму секојдневно спасува бројни животи.
Апаратот кој привремено ја извршува функцијата на белите дробови и на срцето, во 1926 година го осмислиле физиолозите Сергеј Брјухоненко и Сергеј Чечулин. Во првите модели на „автоекторот“ крвта ја пумпале две механички пумпи со вентили. Во 1937 година Всеволод Јанковски го измислил оксигенераторот кој ја заситува крвта со кислород и го отстранува од неа јаглерод диоксидот. Уредите се споени во „вештачко срце и бели дробови“. Истовремено, сличен уред има развиено и американскиот научник Џон Гибон. Советските научници први осмислиле еден ваков уред и го предложиле за користење во кардиохируршките операции, но во САД започнале да го применуваат во практика неколку години подоцна.
Првиот електричен музички инструмент го има развиено физичкиот пронаоѓач и музичар Лев Термен во 1920 година. Кога рацете на изведувачот се движат во електромагнетното поле што го формираат две антени, можат да се менуваат фреквенцијата и јачината на звукот. Според бојата на звукот, тереминот (кој уште е познат и како терменвокс) на некој начин личи на нежен човечки глас. Благодарение на прилагодувањето на звукот може да има различни нијанси. По концертите на Лев Термен во странство во триесеттите години од минатиот век, се создале цели школи за свирење теремин. Во последниве децении инструментот доживеа своевидна ренесанса.
Првите фигури во акробатското летање ги извел Пјотр Нестеров во 1913 година. Тоа бил „мртвиот јазол“ на авионот Nieuport IV, затворено вртење на вертикално ниво. Името на фигурата потекнува од фактот што бројните обиди за нејзино изведување најчесто завршувале со уништување на авионот и гинење на пилотот. Пресметките на Нестеров се покажале како најточни, а називот „Нестеров јазол“ влегол во употреба.
Нешто што би можело да се нарече каучукова треска се врзува за крајот на 19 и почетокот на 20 век, а ги натера хемичарите да бараат замена за природната гума. Во 1900 година хемичарот Сергеј Лебедев успеал да го добие изопренот, една од основите за производство на вештачки каучук, а во 1910 година го произвел од дериват на етил алкохол. Во лабораторијата на фабриката „Треугољник“ паралелно со ова достигнување, Борис Бизов развил технологија за производство на синтетички каучук, а во 1932 година во Јарослављ никнала првата фабрика во светот за негово производство. Денес овој материјал се користи за производство на гуми, разни заптивки и подни облоги.
Куклената анимација настанала благодарение на... балетот! Кореографот на Мариинскиот театар Александар Мирјаев, работејќи на претставата, користел кукли. Ги фиксирал во сценски пози и ги скицирал. Цртежите се спојувани во ленти долги неколку метри, а на хартијата никнувала слика на балетската претстава. Откако во Европа купил рачна камера, Ширјаев направил макета на театарска сцена на која почнал да поставува сцени од претставата. На лентата фигурите оживувале и се движеле со елегантни балетски чекори. Така овој кореограф станал творец на првите куклени филмови. Историчарите на балетот денес ги реконструираат претставите на тогашниот Мариински театар токму врз основа на овие записи.
Во 1906 година кнезот Борис Голицин, член на посебната комисија за проучување на сеизмичката активност, го развил првиот сеизмограф во историјата, кој механичките вибрации ги претворал во електрична енергија. За клатното била прицврстена жичена рамка, поставена во постојано магнетно поле. За време на земјотрес, вибрациите на рамката доведувале до појава електричен сигнал, кој се пренесувал до галванометарот. А, тој, пак, го терал пичувачот да осцилира, цртајќи сеизмограф на ролна хартија. Овој уред овозможил регистрирање дури и на оддалечени земјотреси. Првите дигитални сеизмографи се појавиле дури во шеесеттите години од минатиот век.
Се верува дека до идејата за скротување на огнот на овој начин Александар Лоран дошол загледувајќи се во кригла пиво. Иако е многу веројатно дека до пронаоѓањето на новиот начин за гаснење пожари дошол од соочувањето со неговите последици на нафтените полиња во Баку. Во 1904 година Лоран патентирал соединение на база и киселина, натриум бикарбонат и алуминиум сулфат со додавање различни примеси, вклучувајќи и сладок корен. Тие во генераторот се мешале со вода и создавале пена. Растворот бил полесен од горивото и слободно се ширел низ запалената нафта, буквално блокирајќи го кислородот.
Фотографот и истражувач Сергеј Прокудин Горски во 1902 година се упатил во Германија да учи кај научникот Адолф Мите. И стекнувањето знаење се исплатело. Создал сопствена технологија за производство дијапозитиви во боја. За таа намена фотографот користел тројна експозиција, сликата била фиксирана на плоча низ три филтери: црвен, зелен и син. Фотографијата излегувала исклучително ефектна.
Техниката на актерската вештина што ја развил рускиот режисер Константин Сергеевич Станиславски ги инспирира актерите ширум светот повеќе од еден век од создавањето на маркантните, незаборавни јунаци како на сцената, така и на филмското платно. Системот се засновува на три постулати. Актерот мора недвосмислено да пренесе определени емоции до гледачот, да поседува сопствено искуство или да се сврти кон имагинацијата и длабоко да ја проживее ситуацијата во која се наоѓа ликот. Ентони Хопкинс, Даниел Деј Луис, Хоакин Феникс се само дел од оние што со години го користат системот на Станиславски. Овој систем, исто така, се наоѓа во основата на методите што ги развиле Ли Стразберг, Санфорд Мајснер и Стела Адлер во САД.
Константин Перски во 1899 година во Санкт Петербург поднел реферат за електронско гледање на далечина. Неколку години подоцна физичарот Борис Розинг го формулирал принципот за „гледање на далечина“ по пат на пренос на слика од предавател на приемен уред со електронска цевка, кинескоп што ги претворал електричните сигнали во светлосни. Веќе во 1928 година научниците Борис Грабовски и Иван Бељански за првпат пренеле подвижна слика. Во 1931 година речиси истовремено документи за регистрација на патент за пренос преку електронска цевка која репродуцира слика во боја поднеле Семјон Катаев во СССР и Владимир Зворикин во Соединетите Американски Држави.
Во текот на експериментите со ширење електрични вибрации во атмосферата физичарот Александар Попов пронашол инструмент кој можел на оддалеченост да прима електромагнетни сигнали. Уредот го демонстрирал на 7 мај 1895 година и со помош на Морзеова азбука испратил куса порака. Попов сметал дека неговиот изум ќе помогне при фаќањето електромагнетни бранови во атмосферата, но всушност го создал првиот радиоприемник. Речиси во исто време со рускиот научник, сличен уред развил и инженерот Гуљелмо Маркони.
За прва професионална филмска камера се смета „Кинематограф“ на браќата Лимијер кој го снимиле познатиот „Влез на возот во станицата“. Меѓутоа, две години пред неговото појавување, во 1893 година, механичарот Јосиф Тимченко осмислил механизам, благодарение на кој непрекинато се менувале кадрите. Во соработка со пронаоѓачот Мојсеј Фрејденберг го развил кинетоскопот што го користел овој механизам, а снимањето се вршело на диск на фотографска плоча. Тие успеале да снимат два куси филма на Одескиот хиподром, таканаречени „живи фотографии“ кои се движеле со помош на електрична машина.
Ботаничарот Дмитриј Ивановски кој во 1892 година се занимавал со истражување на болеста тутунски мозаик, дошол до идеја дека причинителите за оваа болест се бактерии и одлучил да ги изолира со помош на филтрирање. Меѓутоа, открил дека и по минувањето низ ситниот порцелански филтер екстрактот од листот и понатаму останал заразен. Минијатурните микроби Ивановски ги нарекол живи заразни честици, со други зборови го открил првиот вирус. До исти заклучоци речиси истовремено дошол и холандскиот микробиолог Мартин Вилем Бејринг кој новите микроорганизми ги нарекол вируси. Откривањето штетни микроорганизми во денешно време овозможува спречување смртоносни болести.
Иполит Романов, творецот на првиот руски електромобил во 1889 година развил електричен омнибус. Тој можел да прими 15 лица, развивал брзина од 11 километри на час и имал автономија на движење од 60 до 70 километри. Во Гатчино биле организирани и пробни возења и се чинело дека сѐ оди во насока на започнување линиски сообраќај со електрични автобуси. Градските власти на Санкт Петербург дале дозвола, но Романов всушност не успеал да најде финансиски средства. Првите електрични автобуси не ни влегле во производство. А, во 1906 година во Англија е воспоставена првата линија на која сообраќал електричен автобус.
Во многу хотели или во трговски центри вратата пред посетителот се отвора буквално сама од себе. Тоа го прави фотоќелијата. Во 1888 година Александар Столетов експериментално покажал како светлината влијае на струјата. Во стаклен сад наполнет со гас поставил две електроди – на светлина, како резултат на интеракцијата на електроните од катодите со атомите на гасот, настанувала струја чија јачина се зголемувала. Столетов формулирал три закони на фотоелектричниот ефект, а во 1905 година Алберт Ајнштајн ја развил теоријата која ги објаснила. Сега фотоќелиите се користат и во соларните панели и во системите на смарт-куќите.
Аерофотоапаратот на Срезневски бил првиот, специјално прилагоден уред за снимање од воздух. Бил прицврстуван на носачи со објектив свртен надолу. Со цел да се направи снимка требало во прорезот да се стави плоча со светлонепропустлива обвивка од која излегувала дури во фотоапаратот. Во 1886 година со помош на овој апарат направени се првите снимки. Денес снимањето од воздух се изведува со помош на беспилотни летала.
Нобеловата награда за медицина и физиологија во 1909 година ја добиле двајца научници, Русинот Иљја Мечников и Германецот Паул Ерлих. Обајцата дошле до големи откритија во областа на имунологијата. Ерлих ги открил антителата, клетки кои се формираат во серумот на крвта како одговор на појавата на супстанца-агресор. А, Мечников ги открил клетките на фагоцитот кои ги голтаат биолошките честички На овој начин имуниот систем на човекот го штити организмот од различни патогени. Откритието е наречено фагоцитоза. Својата теорија Мечников ја претставил во 1883 година. Овој научник сметал дека болеста не претставува ништо друго, ами борба меѓу надворешните микроби и фагоцитите во организмот, кои застануваат во негова одбрана. Со откривањето на фагоцитозата практично објаснил како настануваат болестите во чија основа е недостатокот од имунитет.
Восхитен од идејата за освојување на космосот, Константин Циолковски почнал да развива машини кои ќе овозможат патување до далечните зони. Научникот сметал дека со помош на центрифугалната сила може да се крене летало во воздухот. Тој ја конструирал првата центрифугална машина во светот која станала прототип на центрифугата. Во текот на експериментот во машината ставал пилиња и буба шваби и ја зголемил нивната тежина за неколку пати, проучувајќи како значителните преоптоварувања влијаат на живите организми. И предвидел дека во текот на летовите во космосот за време на лансирањето и на приземјувањето, човекот ќе мора да го поднесе значителното зголемување на гравитацијата.
Иако трамвајот е ставен на тркала пред сѐ во Германија, фирмата Сименс во овој изум многу ја претекнал рускиот артилерец електромеханичарот Фјодор Пироцки. Експериментот за премин од вагон со коњска влеча на електрична влеча Пироцки ја започнал во 1874 година во Санкт Петербург, а во 1875 година ја поставил првата трамвајска пруга долга нешто повеќе од еден километар. Струјата се носела по должината на шините низ тркалата на вагонот до електромоторот, кој ја пренесувал влечата назад на тркалата. Новиот вид превоз кренал голема врева, но всушност останал повеќе атракција за публиката.
Во 1874 година Александар Лодигин ја патентирал светилката со јаглеродна шипка, а подоцна и со јаглеродно влакно. По многу години експериментирање, го создал прототипот кој дошол до нас, светилката со влакно од волфрам. Во исто време, Павел Јаблочков ја усовршувал сопствената „Јаблочкова свеќа“, во која светлината настанувала благодарение на електричниот лак меѓу две изолирани шипки. Неговиот изум сјаел посилно, но повеќе се загревал и барал поголем простор.
Во моментот кога се појави Периодниот систем на хемиски елементи познати беа само 63 од нив. Научникот Дмитриј Менделеев запишувајќи ги на картички нивните називи и карактеристиките, ги споредуваше низите слични елементи и на почетокот од 1869 година дојде до единствениот систем. Врз база на системот го откри фундаленталниот периоден закон, наоѓањето на елементите во периодична зависност од нивната атомска маса. Благодарение на периодниот систем можеше да се предвиди постоењето во науката на тогаш непознатите хемиски елементи кои подоцна си дојдоа на своите места.
Каде на друго место можеле да се појават радијаторите, ако не во Русија со толку студените зими. Франц Сан Гали, сопственик на фабрика за производство на опрема за греење и водоснабдување, во 1855 година осмисли „врела кутија“. Првиот радијатор се состоел од дебели цевки со вертикални дискови во неколку реда и биле своевидна грејна „хармоника“. Пронајдокот на Сан Гали беше успешен. Тој го смислил и рускиот назив на уредот – батерија. Идејата на фабрикантот наскоро била прифатена и во другите земји, а денес радијаторите за централно греење го загреваат речиси секој дом.
Уметникот Иван Александровски бил пасиониран љубител на фотографијата. По посетата на Европа започнал да се занимава со дагеротипии, отворил свое ателје и дури станал и дворски фотограф. Во 1852 година Александровски создал сопствен апарат за снимање тродимензионални слики и набргу во јавноста ги покажал стереоснимките. Камерата всушност била кутија во кутија: во внатрешната кутија се ставало мало матирано стакло кое обезбедувало острина и касета со плоча. Снимањето се извршувало истовремено низ две леќи и на тој начин се добивале неколку стереофотографии.
Во ноември 1834 година во писмено обраќање до Париската академија на науките физичарот-пронаоѓач Борис Јакоби го опишал принципот на континуирано ротациско дејствување на електромоторот. Уредот се состоел од два диска со железни шипки и комутатор на галванска батерија. „Прадедото“ на модерниот еднонасочен електромотор кревал товар од 4 до 5 килограми на височина од 30 сантиметри за една секунда, создавајќи сила од околу 15 вати. Уредот на Јакоби станал предок на модерните уреди, електромоторите кои се наоѓаат во речиси сите домашни апарати, од фрижидерите до вентилаторите.
Експериментите со подморници се спроведувале во различни земји буквално штом станало можно да се постигне барем релативна херметичност на трупот и да се осмисли системот за потопување. Инженерот Карл Шилдер во 1834 година ја изградил првата метална подморница во целост од метал, која му овозможувала на екипажот да се движи на длабочина од 10 метри неколку часа. Во 1865 година подморницата на Иван Александровски станала првата руска подморница со механички погон. Подморниците на Степан Џевецки, иако имале мали димензии, во 1881 година станале првите сериски подморници во руската флота.
Првиот електромагнетен телеграф го создал научникот и дипломат Павел Шилинг во 1832 година. Технологијата се засновувала на ефектот на отклонување на магнетната игла при интеракција со електромагнетното поле. Шилинг исто така развил и код во кој секоја буква од азбуката одговарала на некоја комбинација симболи означени со црни и бели кругови на телеграфската машина. Првата телеграфска линија е поставена во Зимскиот дворец, со што е воспоставена врска помеѓу канцеларијата на Николај Први и кабинетот на владата. Идејата на Шилинг ја презел пронаоѓачот Борис Јакоби и го осмислил првиот телеграфски апарат на светот со печатење текст на хартија.
Како татковина на едношинската пруга со право се зема селото Мјачково во близина на Москва. Локалниот инженер Иван Елманов дошол до идеја за „пат на столбови“. Вагонетите се движеле по должината на гредите од лиено железо поставени на столбови, а ги влечеле коњи кои се движеле по земјата. Пронаоѓачот ветил дека четири коња впрегнати во таква кола ќе можат да превезат повеќе од 26 тони товар дневно. Една година подоцна, во 1821, сличен уред во Велика Британија патентирал Хенри Палмер, а во 1821 година едношинската пруга е пуштена во употреба во Соединетите Американски Држави.
Од дамнина глината се користела кај сраснувањето на скршени коски. Рускиот хирург Карл Гибентал во 1811 година предложил фиксирање на екстремитетите со гипс: во ткаенина се валала сувата смеса, а потоа се влажнела со вода. До оваа идеја рускиот лекар дошол благодарение на интересот за скулптури. Во 1843 година лекарот Василиј Басов ставил скршена рака во кутија од алабастер која била закачена на плафон. Но, како најефикасен се покажал методот на Николај Пирогов кој во 1852 година прв предложил ставање завој натопен со гипсена маса. И така спасил многумина пациенти не само од неправилно сраснување на коските, ами и од ампутација. Ваквите фиксирачки завои останаа најчест начин за лекување скршеници.
Се смета дека громобранот го пронашол Бенџамин Френклин во 1752 година, создавајќи справа од жица и метална шипка која се закопувала во земја, а со другиот крај се извишувала неколку метри над куќата. Една година подоцна, Михаил Ломоносов ги направил првите громобрани во Русија. Покрај една ограда. Во далечната 1725 година громобран се појавил на семејната кула на имотот на Демидов во Невјанск. Изграден е по наредба на Акинфи Демидов кој се занимавал со експлоатација на злато. Без разлика на тоа дали работниците ја презеле иницијативата во свои раце или тој самиот давал инструкции, дури на покривот е поставена метална кула со ветроказ, кој е прицврстен на метални греди. А, тие биле поврзани со шипките вкопани во земјата.
При користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.
Претплатете се
на нашиот билтен!
Добивајте ги најдобрите стории на неделата директно во вашето сандаче