Не пропуштајте!
Придружете се на Russia Beyond на Телеграм за повеќе есклузивни содржини
Наука е првиот руски модул на МВС во последните 11 години и прва лабораторија за вселенски науки во земјата. Но, тоа е и нешто повеќе: модулот е всушност големо вселенско летало што, откако ќе биде лансирано во орбитата, ќе може самостојно да лета до МВС и да се прикачи на орбиталната станица. Ниту еден друг американски или европски модул не е способен за ова. На пример, модулите на НАСА не можат да летаат самостојно и едноставно се полни куќишта; тие се лансираат во орбитата со шатели и се спојуваат со помош на манипулатори.
„Науката“ тежи над 21 тон, што го прави најтежок руски модул. Долг е 13 метри и има дијаметар од 4,2 метри. На 21 јули беше лансиран од космодромот Бајконур и треба да се закачи со МВС по осумдневен лет на 29 јули.
„Наука“ е дизајнирана како модул за спроведување научни експерименти (како што сугерира неговото име). Во моментов, има два големи модули во рускиот сегмент на МВС - „Зарја“ и „Звезда“, како и три мали кои се користат за слетување на вселенски летала.
„Зарја“ најмногу се користи како магацин. Останува „Звезда“ - главниот модул на рускиот сегмент, каде што има само две кабини, системи за поддршка на животот и управување. Нема специјално прилагодено место за истражување: опремата потребна за оваа намена се става во „коридорот“ каде што се користи, а потоа се чува во просторот за складирање.
Во „Наука“, пак, има повеќе од доволно простор. Постојат 14 работни места за екипажот во самиот модул и 16 надвор, а за научните експерименти е обезбедена посебна лабораторија. На пример, постои центрифуга што овозможува создавање вештачка гравитација и да се проучи влијанието на нејзините различни количества врз развојот на ембриони.
Друга значајна иновација е европскиот ERA манипулатор од надворешната страна на модулот: тоа е контролирана „вселенска рака“ што им овозможува на космонаутите поретко да одат во вселената за поправка, техничка и научна работа на МВС. На другите научни модули, астронаутите треба да излезат надвор за да монтираат разни сензори и инструменти за експериментите.
Општо, „Наука“ е доста иновативна, како за рускиот сегмент и така и за другите три научни модули на МВС: американската „Дестини“, европскиот „Колумбос“ и јапонскиот „Кибо“. Но, постојат некои нијанси. Научните компоненти, на пример, се компатибилни само со научна опрема дизајнирана специјално за нив. Во другите лабораториски модули сè е во голема мерка унифицирано.
„Науката“ се покажа како еден од најпроблематичните проекти во рускиот сегмент на станицата и нејзината изградба траеше исклучително долго време. Работата на тоа започна во раните две илјадити години од нула: тие одлучија да ја претворат резервната верзија на модулот „Зарја“ во научен модул (тој е првиот модул лансиран во вселената, но и покрај фактот дека е дел од рускиот сегмент на МВС, тој е финансиран од НАСА и е нејзина сопственост).
Репликата на Зарја беше подготвена 80% кога се реши да ја претворат во вселенска лабораторија, а лансирањето беше закажано за 2007 година. Но, од тогаш, почетокот на амбициозниот проект постојано се одложуваше - поради технички и финансиски проблеми.
Главниот проблем се појави во 2013 година, кога тестовите на модулот во линиите за гориво открија мали метални струготини - честички со големина од сто микрони. Ова е производна грешка. Подоцна, истите струготини беа пронајдени во резервоарите. Тие не можеа да се отстранат. „Чистењето беше кошмар. Работевме седум дена во неделата во две смени, постојани инспекции и обиди за чистење, постојани тестови. Добивавме протокол дека контејнерот е чист, а по некое време - повторно загадување“, велат извори од центарот „Хруничов“ каде што беше произведен модулот.
Постеше опасност „Наука“ да остане на земја засекогаш поради чиповите. Во теорија, тие можеа да влезат во моторите и да го оштетат. Модулот можеше едноставно да заглави во орбитата, а потоа да изгори во атмосферата. Не стануваше збор за замена на резервоарите: нивниот производител, фабриката „Срп и чекан“ веќе не работеше и беше урната. Во Русија немаше фабрики кои би можеле да произведат сличен производ со потребните параметри. Патем, резервните резервоари за „Наука“ беа контаминирани со незгодни струготини.
На крајот, по повеќекратни обиди за чистење на резервоарите, комисијата дозволува работата да продолжи, но под услов тие да се користат само еднаш - да се вртат во орбитата и да се прицврстат на станицата, без да бидат интегрирани во сложениот систем за гориво на целата МВС (во спротивно ова би ја загрозило безбедноста на целата станица).
Рокот на употреба на МВС ќе истече во 2024 година и земјите учеснички сè уште размислуваат што да прават потоа. Во 2020 година, заменик генералниот директор на водечката корпорација за дизајнирање РКК „Енергија“, Владимир Соловјов рече: „Веќе има голем број елементи кои се сериозно оштетени и деактивирани. Многу од нив не се заменливи. По 2025 година предвидуваме дефекти кај бројни елементи“.
Опциите од потопување во океанот до станица на центар помеѓу Земјата и Месечината сè уште ги разгледуваат другите земји. Русија недвосмислено ја поддржува идејата за продолжување на работниот век до 2028 или 2030 година, по што земјата има намера да излезе од проектот МВС и да создаде своја вселенска станица (РОСС). И спојувањето на „Наука“ може да го продолжи работниот век на рускиот сегмент за неколку години.
Меѓутоа, тогаш „Наука“ нема да стане дел од РОСС. „Не, таа (Наука) е веќе толку поврзана со Земјата со летачкиот МВС што е едноставно невозможно да се прилагоди на новата станица“, рече Соловјов во пролетоска.
При користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.
Претплатете се
на нашиот билтен!
Добивајте ги најдобрите стории на неделата директно во вашето сандаче