Како започна Втората светска војна за СССР

Archive photo
На 22 јуни 1941 година, повеќето советски граѓани беа убедени дека Црвената армија ќе ги победи нацистите за неколку месеци. Разочарувањето, сепак, дојде многу брзо.

1. „Офанзивата на нашите единици беше очигледно тотално ненадејна тактика за непријателот на целиот фронт. Граничните мостови преку Буг и другите реки беа целосно преземени од нашите војници без борба и целосно безбедно. За целосната неочекуваност на офанзивата на нашите војници сведочи фактот што единиците беа заземени одеднаш во касарните, авионите беа паркирани на аеродромите покриени со церада, а фронтовите, ненадејно нападнати од нашите војници, и ја прашуваа командата што да се прави… “, опишува началникот на Генералштабот на германската армија Франц Халдер во својот дневник за инвазијата на Вермахт во СССР во раните утрински часови на 22 јуни 1941 година.

2. И покрај жестокиот отпор на советските граничари и контранападите на Црвената армија, германската армија, со поддршка на своите романски сојузници, брзо ја нападна советската територија. Првиот удар на непријателот го изведе врз тврдината Брест лоцирана на границата. „Рано наутро, децата и јас се разбудивме од страшна експлозија“, се присетува Анастасија Никитина-Аршинова. „Експлодираа гранати, експлодираа бомби, летаа остатоци. Едвај успеавме да ја дофатиме нашата облека. Јас ги зграпчив децата и трчав боса по улица. Авионите кружеа над тврдината и фрлаа бомби кон нас. Жените и децата талкаа околу, обидувајќи се да избегаат. Пред мене лежеа сопругата на поручникот и нејзиниот син - и двајцата беа убиени од бомба“.

3. 12-годишниот Пјотр Котелников кој ја дочекал војната во тврдината Брест бил ученик во музички вод на 44 стрелечки полк. „Утрото се разбудивме со силен удар. Покривот се урна. Ме зашемети. Видов ранети и убиени и сфатив: ова веќе не е вежба, туку војна. Повеќето војници од нашата касарна загинаа во првите секунди. Ги следев возрасните и се стрчав кон оружјето, но тие не ми дадоа пушка. Потоа, заедно со еден од луѓето на Црвената армија, побрзав да го изгаснам магацинот за облека. Им помагавме на ранетите, носевме муниција, храна, вода. Преку западното крило ноќе отидовме до реката по вода и се вративме“.

4. Луфтвафе започна масовен напад на десетици советски аеродроми, каде беа сместени главните авијациски сили на западните воени области. На првиот ден, непријателот успеа да уништи околу 1.200 авиони, од кои 900 дури и не полетаа. „Јас треперев. Пред мене беа четири двомоторни бомбардери со црни крстови на крилјата“, се сеќава Џозеф Гаибо, заменик-командант на 46 полк. Дури и ја гризнав усната. Ова се германски бомбардери Ju-88! Што да правиме? ... Ми се појави друга мисла: „Денес е недела, а Германците не вршат вежбовни летови во недела.“ Зарем ова не е војна? Да, тоа е војна“.

5. „Никогаш нема да заборавам како започна војната. Никогаш не сум доживеал таков страв и паника како на првиот ден, во првите часови од војната“, вели тенкистот Иван Хохлов, кој во тоа време служел во Каунас. „Практично во 4 часот наутро, пред 5 часот, германските авиони почнаа да нè бомбардираат. Спиевме, само чуварите беа на должност. Сите скокнавме - почнавме да трчаме наоколу, се слушаа пискотници, ништо не можеше да се види. Авионите бомбардираа. Имаше оган насекаде, нешто гори. Најинтересно беше што речиси сите наши автомобили беа без тркала, во блокови. Момчињата побрзаа да бараат тркала... но имаше само три автомобили подготвени. Преживеаните заедно со командантот побрзаа да заминат на исток“.

6. Не сите Германци веруваа во успехот на воената кампања против СССР. Буквално во пресрет на операцијата „Барбароса“, потполковникот на 8 пешадиска дивизија Ерих Менде, разговарал со својот командант. „Мојот командант беше двојно постар од мене“, се присетува Менде. „Тој веќе се имаше борено со Русите кај Нарва во 1917 година кога бил поручник. Овде, во овие бесконечни простори, ќе ја најдеме нашата смрт, како Наполеон, рече тој. Менде, сети се на овој час, тој ќе го означи крајот на старата Германија“.

7. Германците веднаш се уверија дека војната против СССР нема да биде лесна. Во извештајот на началникот на Генералштабот на 4 армија, генерал Гинтер Блументрит, тој на почетокот на кампањата напишал: „Однесувањето на Русите, дури и во првата битка, беше неверојатно различно од Полјаците и поразените сојузници на Западниот фронт. Дури и опколени, тие цврсто се бранеа“.

8. На 22 јуни напладне, на радио изјава даде Народниот комесар за надворешни работи Вјачеслав Молотов, кој објави дека Германија извршила инвазија во СССР и го објави почетокот на татковинската војна против агресорот. На многумина не им беше јасно зошто овој говор не го одржа шефот на државата. Во своите мемоари и размислувања, маршалот Георгиј Жуков подоцна ги коментираше овие настани: „Ј.В. Сталин беше човек со силна волја (...). Го видов збунет само еднаш. Беше тоа на изгрејсонце на 22 јуни 1941 година, кога фашистичка Германија ја нападна нашата земја, и на првиот ден тој не можеше навистина да ги преземе работите во свои раце и цврсто да ги насочи настаните, а шокот што Ј.В. Сталин му го нанесе на непријателот беше толку силен што дури и неговиот глас падна, a наредбите за организацијата на вооружената борбата не одговараа секогаш на ситуацијата“.

9. За многу советски граѓани (особено оние во задниот дел) почетокот на војната не предизвика сериозна загриженост. „Нашиот дом беше малку подалеку од селото, па дознавме за почетокот на војната дури навечер“, се сеќава Виталиј Черњаев, жител на регионот Калинин (сега Твер) кој наполнил 11 години на почетокот на војната . „И знаете што? Отпрвин воопшто не се грижев. Вториот ден бев дури и среќен! Сите бевме воспитани со патриотски песни и филмови во тоа време. Само помислете, вие сте Хитлер... Германците не пијат вода од Волга! Сите ќе победиме“- такви беа првите размислувања.

10. Во тоа време, Анатолиј Вокрош живеел во близина на Москва: „Трчавме низ грмушките и викавме: Војната започна! Ура! Сите ќе победиме. Не ни разбравме што значеше сето ова. Возрасните разговараа за вестите, но не се сеќавам на паника или страв во селото. Селаните се занимаваа со работа, и тој ден, и следните денови луѓето си доаѓаа во своите дачи. Никој, дури ни во најстрашен сон, тогаш не можеше да си претпостави дека војната со нацистичка Германија и нејзините сојузници ќе трае 1.418 дена и дека таа ќе однесе повеќе од 27 милиони животи на советски граѓани.

Прочитајте исто така: Зошто германскиот војник кој го предупреди СССР за нацистичката инвазија почина во советски затвор?

При користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.

Дознајте повеќе

Овој веб-сајт користи колачиња. Кликнете овде за да дознаете повеќе.

Прифати колачиња