Не пропуштајте!
Придружете се на Russia Beyond на Телеграм за повеќе есклузивни содржини
Легендата вели дека Јосиф Сталин лично ја одобрил кандидатурата на Андреј Громико за неговата работа во советското Министерство за надворешни работи. Се верува дека звучното презиме го привлекло неговото внимание.
„Громико. Добро семејство!“, ова се претпоставува дека се зборовите на Сталин.
Оваа приказна можеби не е точна, но Сталин одигра огромна улога во издигнувањето на Андреј Громико на неговата позиција во надворешните работи. Иако на индиректен и злобен начин, улогата на Сталин е факт.
Во триесеттите години на минатиот век сталинистичката репресија го крвави Народниот комесаријат за надворешни работи: многу обучени дипломати беа репресирани, а работните места требаше да бидат пополнети со нов персонал. Апликантите мора да ги исполнуваат следниве 2 услови: тие мора да зборуваат течно англиски јазик и да имаат пролетерско или селанско потекло.
По некаква случајност младиот Андреј Громико пораснал во рурално семејство. Англиски научил од неговиот татко кој заминал кратко во Канада, каде што се занимавал со сеча. Кандидатот Громико имал „благородно“ советско потекло, знае англиски јазик, висок е 185 сантиметри и има звучно име: сите овие фактори го прават идеален кандидат за работа во Народниот комесаријат за надворешни работи.
„Станав дипломат случајно. Изборот можеше да падне на кој било друг работник и селанец“, рече Громико години подоцна.
Дури и ако Сталин не го избираше лично Громико од списокот на кандидати, тој имаше значително влијание врз неговото издигнување.
Громико понекогаш се споредува со булдог кој не го пушта пленот, а исто така и со тешка локомотива која полека, но сигурно се движи во одредена насока. Најинтересно е што ова не се само метафори.
Еден од многуте таленти на Громико е неговата навидум бесконечна трпеливост. На некои странски дипломати кои преговараа со советскиот министер им беше тешко да поминат низ овој долг процес со него кога ќе видеа дека тој не се чувствува непријатно во расправиите околу најмалите детали со часови.
Сепак, неговата личност фасцинираше многу негови колеги. Американскиот дипломат Хенри Кисинџер вели дека го цени однесувањето на Громико: „Впечатокот што го создаде Андреј Громико е дека тој е многу мрачен човек, многу професионален, многу коректен и сето ова е вистина. Токму тоа беше тој. Сепак, би сакал да додадам: мошне интелигентен, секогаш подготвен, никогаш не се губеше. Тој имаше одлична смисла за хумор, што не беше веднаш очигледно, но штом го запознаете, тоа беше од голема помош во дијалогот“.
Неговите колеги често го нарекуваат „Господин Не“. Тој одговараше дека „го слушав нивното 'no' многу почесто одошто тие го слушаа моето 'њет'. Сепак, не е тајна меѓу дипломатите од таа ера дека Громико често заземал бескомпромисен став за многу надворешни работи во кои тој е вклучен.
Излегува дека можеби она што го прави човек со железна волја е личната трагедија. За време на Втората светска војна, кога Громико штотуку започнуваше во надворешни работи, неговите тројца браќа беа во рововите. Двајца од нив биле убиени во борбите, а третиот починал од повредите по војната.
Дипломатот секогаш се сеќаваше на придонесот на неговото семејство во победата кога во преговорите беше вклучена Германија, поранешниот непријател на СССР, или повоениот меѓународен поредок.
Громико еднаш призна дека сеќавањето на неговите починати браќа им давале на преговорите чувство на судбинско значење и личен влог.
„Ние нема да го смениме исходот од војната. Ако се предадеме, ќе бидеме проколнати од сите кои биле измачувани и убиени. Кога преговарам со Германците, понекогаш слушам како моите браќа ми шепотат зад грб: „Не откажувај се, Андреј, не предавај се, не е твое, тоа е наше!“, ја објаснуваше Громико логиката на својот бескомпромисен метод на преговори.
Андреј Громико играше важна улога во обликувањето на повоениот свет, а исто така и во тоа тој да стане побезбедно место, дури и за време на Студената војна.
Во својата обемна дипломатска кариера, Громико помина 28 години како министер за надворешни работи на СССР и уште многу години во дипломатската служба на други позиции – тој беше клучен играч во речиси сите поголеми политички настани на дваесеттиот век.
Громико помогна да се организира конференцијата во Техеран, каде што Сталин, Рузвелт и Черчил се состанаа во 1943 година. Тој исто така зеде активно учество во подготовките за Конференцијата во Потсдам, на која во 1945 година Големата тројка го обликуваше повоениот светски поредок.
Тој ја потпиша Повелбата на Обединетите нации во име на Советскиот Сојуз. Ова го прави лицето кое ја потпиша повелбата, што ја создаде организацијата-симбол на глобалниот свет во следните години.
Договорот за делумна забрана на нуклеарни проби е документ кој забранува тестирање на нуклеарно оружје во атмосферата, во вселената и под вода. Тој беше потпишан во 1963 година, делумно благодарение на напорите на Громико да го направи светот малку побезбеден.
Громико го ценеше следниот свој придонес кон светот: „Сметам дека обединувањето на повоените граници во Европа, врзани со договор, е мој најголем личен успех. Ако европските земји ги отфрлат овие договори и почнат да ги кршат, тогаш... војната повторно ќе дојде во Европа“.
Во 1985 година, Громико имаше шанса да стане де факто лидер на Советскиот Сојуз, бидејќи беше наводен кандидат за генерален секретар на Централниот комитет на КПСС, највисоката функција во Советскиот Сојуз. И покрај очигледна амбиција на Громико да ја напушти дипломатијата и да се бори за челната позиција во СССР, тој се откажа од тој план во клучен момент. По смртта на советскиот лидер Константин Черненко во 1985 година, Андреј Громико го трасираше патот кон врвот на Михаил Горбачов.
Причините за одлуката на Громико да ја повлече својата кандидатура се нејасни, особено со оглед на неговиот скептицизам во однос на Горбачов, а подоцна и на неговата политика. Сепак, Громико беше единствениот член на Политбирото што ја одобри кандидатурата на Горбачов за сметка на другите потенцијални кандидати за челната позиција во Советскиот Сојуз.
Со текот на времето, разочарувањето на Громико од неговиот претходен избор стана очигледно. Тој ги доведе во прашање методите на Горбачов за управување со земјата. Сепак, Громико немаше што да прави, бидејќи беше префрлен на позицијата претседател на Президиумот на Врховниот Совет, позната како претседател на СССР. Оваа позиција е главно церемонијална (спротивно на американскиот систем, претседателот нема иста моќ како генералниот секретар во СССР).
„Не можам да кажам дека Горбачов го третираше Громико со прекумерна благодарност. Громико му помогна да биде назначен за генерален секретар. Сепак, тој беше сменет од функцијата министер за надворешни работи и стана претседател на Советскиот сојуз. Работата на претседателот на Советскиот сојуз не беше исклучително макотрпна, па кога доаѓав во Москва неофицијално како граѓанин, честопати поминував во неговата канцеларија во Кремљ и се сеќававме на многу работи како ветерани од Триесетгодишната војна, повторно се сретнавме по многу битки“, изјави познатиот американски дипломат Хенри Кисинџер за својот противник, колега и пријател.
Громико се повлече од политиката на 1 октомври 1988 година. До денес, тој останува еден од најценетите дипломати во светот, како и министер со надворешни работи со најдолг стаж во историјата на Советскиот Сојуз и на модерна Русија.
При користење на материјалите на Russia Beyond задолжителен е хиперлинк до изворот од кој е преземен материјалот.
Претплатете се
на нашиот билтен!
Добивајте ги најдобрите стории на неделата директно во вашето сандаче