Зошто нема тендер за најкрупниот гасовод во Русија?

Во јуни 2016 година ќе започне изградбата на кинескиот дел од гасоводот од Русија во Кина „Силата на Сибир“, кој е најголем проект на руската компанија Гаспром и чини 70 милијарди американски долари. Ова во интервју за телевизискиот канал „Росија 24“ го изјави претседателот на советот на директори на кинеската компанија Ван Илин. 

Од руска страна Гаспром веќе изгради 115 километри гасовод, а во 2016 година е планирано да се изградат уште 400 километри. Кратките рокови за изградба ги принудуваат компаниите да ги поделат договорите што тежат милијарди долари без тендер. Така, најголемиот договор за изградба на 400 километри гасовод беше потпишан без тендер кон крајот на мај годинава. Работата ја доби компанијата „Стројтрансгас“ на Генадиј Тимченко, кој се смета за близок пријател на рускиот претседател Владимир Путин, соопштува новинската агенција Интерфакс.

u0413u0430u0441u043fu0440u043eu043c u0441u0435 u0441u043eu0433u043bu0430u0441u0438 u0441u043e u043eu0433u0440u0430u043du0438u0447u0443u0432u0430u045au0430u0442u0430 u043du0430 u0415u0423

Меѓу другите изведувачи е и Аркадиј Ротенберг, кој се смета за дамнешен партнер на рускиот претседател во џудо. Според податоците на магазинот Форбс, во 2016 година структурите на бизнисменот добиле од државата договори во износ од 555.5 милијарди рубљи (8.4 милијарди американски долари), меѓу кои и за изградба на „Силата на Сибир“. 

Гасоводот „Силата на Сибир“ предвидува транспорт на гас од Источен Сибир и од Јакутија во Далечниот Исток на Русија и негов извоз во Кина – до 38 милијарди кубни метри гас годишно. Вкупната должина на гасоводот ќе изнесува 4.000 километри, а обемот на инвестициите ќе биде помеѓу 60 и 70 милијарди американски долари.

Избор на изведувачи

Според законот, сите државни претпријатија во Русија треба своите нарачки да ги прават врз основа на тендер, иако понекогаш законот дозволува да се направи нарачка кај некоја определена фирма. Законот дава 46 исклучоци според кои не мора да се објавува тендер.

Имено така и постапува Гаспром. Во март 2015 година Стројтрансгас на Генадиј Тимченко го има добиено првиот договор за изградба на 208 километри на „Силата на Сибир“: сумата на договорот не е позната. Потоа во декември 2015 година Стројгасмонтаж на Аркадиј Ротенберг доби од Гаспром договор во износ од 200 милијарди рубљи  (3 милијарди американски долари).

Како што тогаш објасни генералниот директор на фирмата-ќерка на Гаспром, Гаспром трансгас Томск, Анатолиј Титов, договорите биле распределени без тендер, со оглед на тоа што гасниот гигант се плашел да не ги пробие роковите.

„Законот дозволува да се избере изведувач за вакви проекти без тендер“, објаснува Дмитриј Баранов, водечки експерт на управувачката компанија „Финам Менаџмент“. Според него, во случајов во прв план излегува искуството, поседувањето потребна техника и опрема, а ист така и квалификувани специјалисти. Притоа, во 2015 година Гаспром се обидуваше да објави тендер за изградба на 800 километри гасовод, но тој беше укинат по барање на Федералната антимонополска служба. „Главни учесници во изградбата на Силата на Сибир станаа Стројтрансгас на Генадиј Тимченко и Стројгасмонтаж на Аркадиј Ротенберг“, вели водечкиот аналитичар на MFX Broker Артјом Звјагиљски.

Општа тенденција

Гаспром не е единствената државна компанија која своите договори ги распределува без тендер. „Сликата во сферата на набавките на државните компании во Русија е многу тажна“, вели Артјом Звјагиљски.

u041au043eu0458 u0440u0435u0448u0430u0432u0430 u0437u0430 u0441u0443u0434u0431u0438u043du0430u0442u0430 u043du0430 u0421u0435u0432u0435u0440u0435u043d u0442u0435u043a-2?

Според истражувањето на Министерството за економски развој на Русија, во 2015 година повеќе од 95% од државните набавки биле неконкурентни, при што 40% биле направени кај една компанија без тендер. „Непривлечноста за набавките се потврдува со намалувањето на бројот на поднесените пријави за тендер од 1.3 во 2014 на 1.2 во 2015 година“, објаснуваат во министерството.   Притоа станува збор за огромни суми. Државните компании во 2015 година имаат направено нарачки во износ од 23.1 билиони рубљи (350 милијарди американски долари), што изнесува повеќе од 30% од БДП на земјата.

Впрочем, не секогаш договарањето без тендер е со лоша мисла. „Неопходно е изградбата <на проект како што е Силата на Сибир> да биде усогласена, зашто од работата на една компанија зависи отпочнувањето на работата, како на другите учесници, така и на целиот гасовд“, вели Дмитриј Баранов. Според него, крупните компании ги поседуваат потребните компетенции и „во изборот на овие изведувачи од страна на Гаспром нема ништо необично“.

Сите права ги задржува „Росијскаја Газета“.